Lần đầu đi xin việc và cú lừa mang tên… “công ty khởi nghiệp”

Mình kể chuyện này ra, không phải để dọa mấy bạn trẻ sắp ra trường, mà để chúng ta cùng cười, rồi tự thấm. Vì mình cũng từng là một đứa trẻ mới ra lò, còn nóng hổi mùi mì gói ký túc xá, xông thẳng ra đời với niềm tin “mình sẽ thay đổi thế giới”. Nhưng thế giới nó không nói gì, nó chỉ cười khẩy và… thay đổi mình trước.

Mục lục

Hồi đó, mình đã đi xin việc như thế nào?

Hồi đó ra trường, mình đeo cà vạt, hồ sơ kẹp gọn, tâm thế sẵn sàng, trong đầu chỉ có một câu:
“Em sẵn sàng học hỏi!”
Cái câu “sẵn sàng học hỏi” này sau này mình mới biết, nó là mật khẩu… để ai muốn bóc lột cũng cảm thấy yên tâm.

Mình nộp đơn khắp nơi. Lúc đó chưa rành google map, cứ thấy chỗ nào có dán giấy tuyển nhân viên là lại xách xe chạy tới. Cái buổi phỏng vấn đầu tiên của mình diễn ra trong một toà nhà không có bảng hiệu. Đi vô hỏi lễ tân, chị ấy còn ngạc nhiên:

“Ủa, mình cũng không biết trên đây có công ty đó nữa!”

Rồi người ta mới chạy ra đón, dắt mình đi… vòng vòng như kiểu dắt trâu ra đồng.

Công ty “khởi nghiệp” – giấc mơ lấp lánh

Công ty ấy gọi là công ty khởi nghiệp, chuyên “cung cấp giải pháp tổng thể cho thị trường đang phát triển”.
Mình hỏi cụ thể hơn chút, thì bạn HR liền thở dài:

“Em cứ làm đi rồi sẽ hiểu!”

Ừ, cũng phải. Người ta khởi nghiệp, thì mình khởi thân, học hỏi là chính. Thế là gật.

Ngày đầu tiên đi làm, mình thấy bàn ghế lung tung, không điều hòa, không mạng, không đồng phục. Mình tưởng vô nhầm kho chứa đồ. Nhưng sếp cười hiền:

“Công ty mình không như những công ty khác. Ở đây tụi em sẽ vừa học vừa làm, vừa đóng góp vừa được đào tạo.”

Đào tạo thì chưa thấy đâu, chứ đóng góp thì… mình góp gần hết cái thanh xuân.

Cái giá của “học hỏi”

Ngày nào cũng phải đi sớm về khuya, chạy tới chạy lui, tiếp khách, gọi điện, chốt đơn, giao hàng. Có hôm trời mưa, xe mình tắt máy giữa ngã tư, ướt nhẹp như con gà, mình quay lại nhìn cái logo công ty dán tạm trên cánh cửa, bỗng dưng thấy nó cũng rệu rã như chính mình.

Lương thì chưa thấy đâu, sếp bảo:

“Chưa có lời nên chưa trả lương ngay được, đợi dự án thành công đã.”

Nghe cũng xuôi. Lúc đó mình trẻ, mà trẻ thì dễ xuôi. Làm hơn 3 tháng, người ngày càng sạm đi, mắt trũng xuống, bạn bè ai gặp cũng hỏi sao nhìn khổ dữ. Mình chỉ cười trừ.

Có một buổi chiều, mình đang bưng hồ sơ đi photo, gặp một bạn mới vô, trông cũng xanh xao như mình hồi đầu. Bạn hỏi:

“Anh làm ở đây lâu chưa? Lương cao không?”

Mình ngập ngừng. Rồi chính miệng mình thốt ra:

“Cũng… ổn. Quan trọng là mình học được nhiều!”

Nói xong tự thấy mình… gian ác y như đám sếp. Vì sao mình lại đi nối dài cú lừa đó cho bạn ấy?

Quyết định nghỉ – buông sớm bớt khổ

Tối hôm đó, mình về nhà, cởi cái áo dính mồ hôi, nhìn gương mặt trong gương, rồi bật cười. Ừ, hoá ra mình không thay đổi thế giới được. Nhưng cũng không nhất thiết để thế giới thay đổi mình tới mức này.

Hôm sau, mình viết lá đơn nghỉ việc ngắn gọn:

“Em xin nghỉ từ hôm nay. Em không học hỏi nữa.”

Mình bước ra khỏi toà nhà đó, thấy nắng ấm ghê. Bụi đường vẫn bay, xe cộ vẫn kẹt, nhưng mình nhẹ hẳn.

Bài học: đừng để bị lừa… lần hai

Nếu có đi xin việc lại, mình sẽ hỏi cho kỹ, nghe cho rõ. Không phải công ty nào cũng là cú lừa, nhưng cũng không phải công ty nào cũng xứng đáng để mình bỏ hết tuổi trẻ ra đánh đổi.

Lời khuyên của mình:

Trước khi đi phỏng vấn, tìm hiểu công ty. Xem trên mạng, hỏi người quen.
Vào phỏng vấn, đừng ngại hỏi thẳng về mức lương, công việc cụ thể, quyền lợi.
Ngại hỏi thì mai mốt sẽ phải ngại… đòi.
Và đừng bao giờ tin cái câu “làm tốt rồi lương tự khắc cao”. Vì cái “tự khắc cao” đó, đôi khi là tự… đắp mồ.

Giờ mỗi khi nhìn lại, mình hay tự chọc mình:

“Lần đầu đi xin việc, học phí hơi mắc, nhưng may là chưa chết hẳn. Vẫn còn đây mà kể lại, chứ không thì giờ thành gương mặt tiêu biểu của mục… đừng như tôi.”

Đúc kết

Đi làm mà thấy vui, thấy được trả công xứng đáng, thấy còn muốn chào hỏi đồng nghiệp mỗi sáng, thấy còn tin ở mình một chút… là may rồi. Còn hơn là đi làm như đi chịu phạt, cuối tháng chỉ thấy thiếu nợ… tuổi xuân.